zondag 13 februari 2011

Tip: Spinazie eten.


Wie geintereseerd is in filosofie, psychologie, mindfulness (en blijdschap) zal misschien veel plezier beleven aan de boekjes (‘jes’ niet in de zin van statuur, maar dikte) van Jan Knol, over de filosfie van Spinoza. Ontzettend prettig leesbaar, inzichtelijk en onderhoudend schrijft hij!
Jan Knol is theoloog en groot Spinoza-adept. Daarin staat ie niet alleen. Ter illustratie een paar flaptekst-quotes uit het boekje “En je zult spinazie eten (aan tafel bij Spinoza, filosoof van de blijdschap)”: ‘Spinoza is de nobelste en liefelijkste van de grote filosofen’ (Russell). ‘Het begin van alle filosofie is volgeling van Spinoza te zijn’ (Hegel).‘Graag geef ik mijn afhankelijkheid aan Spinoza’s leer toe’ (Freud).
De uitdrukking ‘Ga zo voort mijn zoon en ge zult spinazie eten” (die ik niet kende, maar jullie misschien wel) komt voort uit een dichtregel: “Ga zo voort mijn zoon en ge zult Spinoza heten” M.a.w.: heel groot worden.
Spinoza’s beroemdste werk de ‘Ethica’ is heel moeilijk en schier onleesbaar zo schijnt het. Gelukkig hebben wij Jan Knol. En kunnen ook wíj blij worden van Spinoza’s leer. Zijn filosofie is vandaag (weer) enorm ‘hot’. En niet voor niets (maar voert te ver om hier op in te gaan). Er zijn ook overeenkomsten met de op dit moment zo populaire ‘mindfulness’. Waarin ook veel waarde wordt gehecht aan concepten als aandacht voor het alledaagse, en acceptatie.
Spinoza’s grondstelling is dat God en de natuur, God en de wereld, materie en geest, één zijn. Zo bezien, staat als met elkaar in verbinding, hangt alles samen, en is dus alles goed zoals het is.
Ik heb nu al eigenlijk teveel opgeschreven zonder mijn vingers eraan te verbranden, want Spinoza’s leer is complex (ondanks ook prachtig en zelfs eenvoudig op een bepaalde manier). Ik laat het daarom graag over aan de zeer leesbare boekjes van Jan Knol.
Ik zou echter als therapeut geen therapeut meer zijn als ik niet de hoogmoed had Jan Knol (ik heb Spinoza zelf niet gelezen) op één punt tegen te spreken. Dat punt is: “De tijd heelt alle wonden. Een herinnering aan een voorval dat naar ons idee lang geleden heeft plaatsgevonden, heeft voor ons een mindere intensiteit dan de herinnering aan een voorval dat kortgeleden plaatsvond.” Uit mijn praktijk weet ik dat dit niet altijd opgaat (helaas, en daarom een geluk dat wij therapeuten er zijn :-))
Maar laat deze ene kritische noot je niet weerhouden je te laten opladen en blij maken, door Spinoza’s mooie filosofie en de boekjes van Jan Knol.
Andere titels van Jan Knol:
Spinoza uit zijn gelijkenissen en voorbeelden” (2007) "Spinoza's intuitie"  (2009)

donderdag 3 februari 2011

Horken en Heksen?

piptherapie.nl

Wie geïnteresseerd is in relaties, relatietherapie of het manvrouwgebeuren in het algemeen doet zichzelf misschien een plezier het boek 'Horken en Heksen' van Jeffry Wijnberg te lezen (ondertitel: de strijd tussen de sexen). Zijn provocatieve stelling: "Vrouwen hebben altijd gelijk. En mannen worstelen daarmee" leidt elk hoofdstuk opnieuw in. Of het nou om geld, sex of vrienden gaat. Niet alleen de mannen maar ook de vrouwen worstelen volop in dit boek. Op een komisch herkenbare, hoewel soms wat standaard-stereotype manier. De 'arrogante' grote stadsbewoner zal wellicht onwillekeurig denken dat dit met het 'provinciaalse' leven van de beschreven partners te maken en zichzelf gelukkig prijzen niet in zo'n door spruitjesgeur omgeven verstikkende relatie te zitten. Maar die gedachte heeft dan vooral met de aard van de voorbeelden te maken. Want man en vrouw gelijk zullen moeten erkennen dat er veel waarheid steekt in hoe Wijnberg de man-vrouw dynamieken schetst. Mannen en vrouwen zullen elkaar nooit begrijpen. En dat moet ook zo blijven stelt hij, want de strijd tussen de seksen is de brandstof van de romantiek. Maar wil de man ooit zijn zin krijgen, moet hij de toch al verloren strijd (want wanneer haal je als man nou ooit gelijk bij je vrouw? Precies!) staken en de vrouw haar biologisch voorbepaalde (is zij in de voortplanting immers niet de 'welwillende' ontvanger van de gift die de man zelf zonodig kwijt wil?), gelijk schenken. Vrouwen veranderen dan slechts in Heksen wanneer de zich niet-inlevende Hork van een man hen hun hun rechtmatige gelijk ontzegt. Maar erkent hij hun gelijk en gedraagt hij zich daarnaar (echter: nooit 100% want dat is de dood voor de romantiek) dan blijkt de vrouw inlevend en zachtaardig genoeg de man toch te gunnen wat hem gelukkig maakt. Dat is: waardering voor zijn daden, rust aan zijn hoofd, en sex. Gelijk krijgen van de man betekent voor de vrouw: ik wordt gehoord, gerespecteerd en begeerd door de ánder. Paradoxaal genoeg krijgt de man die de vrouw haar gelijk geeft uiteindelijk toch zijn zin en blijft hij zo het middelpunt in zijn eigen universum. En bepaalt de vrouw, door haar dringende behoefte gelijk te moéten halen bij de man, toch weer haar eigen waarde in relatie tot 'de ander'. Niks nieuws onder de zon. Dus er zal er in Wijnberg's verhaal wel veel waarheid zitten...:-)